DRAY BOSMA

Vandaag is het in de Amerikaanse staat Californië ‘Harvey Milk-dag’. Deze dag wordt gehouden ter nagedachtenis van Harvey Milk: de eerste openlijk homoseksuele stadsbestuurders in de Verenigde Staten, die na elf maanden van besturen op 27 november 1978 werd doodgeschoten. Harvey Milk beschouw ik sinds jaren als een van mijn persoonlijke helden. Ik vind dat als er geen Harvey Milk was geweest, dan was er wel iemand anders geweest die als eerste opkwam voor de rechten van homoseksuelen, maar Harvey was er wel, en hij maakte zich sterk voor die rechten.

Met deze wetenschap schoot mij de gedachte binnen of we in Nederland een gelijk iemand als Harvey Milk hebben gekend en meteen kwam de naam Jacob Anton Schorer naar boven. Ik wist weinig van deze jonkheer en besloot me in het leven van deze man te verdiepen. De informatiesite Wikipedia wist me het volgende te melden: ‘Jonkeer meester Jacob Anton Schorer was een Nederlandse advocaat. Hij werd vooral bekend als oprichter van de eerste Nederlandse organisatie voor homo-emancipatie waarmee hij van 1912 – 1940 streed tegen discriminatie van homoseksuelen, die met name tot uiting kwam in artikel 248-bis van het Wetboek van Strafrecht.

Jaren voordat Harvey Milk werd geboren, kwam jonkheer Schorer hier in  Nederland al op voor de rechten van de homoseksuele mens. In die tijd een aardige opgave, want de kerk had meer macht dan deze de afgelopen jaren heeft gehad. Men sprak in die tijd liever over het bijbelse sodomie, de tegennatuurlijke seksuele handeling, dan over homoseksualiteit. Toch weerhield dit Jacob Schorer niet om de taboe rond homoseksualiteit te doorbreken. Schorer hield veelal gesprekken over homoseksualiteit, waarbij velen bij hem kwamen om te vertellen over hun ervaringen of voor vragen en soms ook hulp. Schorer hield veelal middels zijn opgerichte organisatie voor homo-emancipatie, de Nederlands Wetenschappelijk Humanitair Komitee, een archief bij.

Helaas is dit archief –te wijten aan de inval van de nazi’s in 1940, door Jacob Schorer vernietigd. Het is zeer spijtig dat de geschiedenis van de eerste helft van de twintigste eeuw betreffende de Nederlandse homoseksualiteit door verbranding is vernietigd, maar vele homoseksuelen in deze oorlogsjaren mochten Schorer wellicht zeer dankbaar zijn: je weet niet wat de bezetter gedaan zou hebben bij het vinden van dit archief. De geschiedenis heeft ons geleerd dat de homoseksuele mensen wellicht niet allemaal hetzelfde lot zijn ondergaan als de joodse mensen, maar homoseksualiteit was strafbaar en er zijn tijdens deze oorlogsjaren meerdere homoseksuelen veroordeelt voor hun geaardheid.

De naam Jacob Schorer spreekt ons minder aan dan die van een Harvey Milk, terwijl de een niet onder doet voor de ander. Wellicht heeft het er mee te maken dat de geschiedenis van Milk beter in ons geheugen ligt (mede dankzij de film ‘Milk’) en waarschijnlijk omdat de geschiedenis van Schorer en zijn strijd tegen artikel 248-bis (de meerderjarige, die met een minderjarige van hetzelfde geslacht wiens minderjarigheid hij kent of redelijkerwijs moet vermoeden, ontucht pleegt, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste vier jaar) van het strafrecht, nu ruim een eeuw geleden is.

Jonkeer Jacob Anton Schorer heeft lang zijn leven mogen leven. De laatste jaren lieten zijn gezondheid, en af en toe ook zijn geest hem in de steek. Het was toch tot na zijn 90^e verjaardag dat hij een bedankbrief schreef naar hen die hem op zijn verjaardag hadden verrast: ‘Zoo goed als het doet te zien dat er voortgebouwd wordt op de grondslagen die ik heb mogen leggen, zoo goed doet het ook te zien dat mijn werk uit dien vroegeren tijd gewaardeerd wordt.’ Persoonlijk denk ik niet dat het een overdreven gedachte is, wanneer er in Nederland een jaarlijkse ‘Jacob Anton Schorer-dag’ wordt gehouden.

bronnen:
* Jonkheer mr. Jacob Anton Schorer, Een biografie van homoseksualiteit – Theo van der Meer.
* Wikipedia

PS: Vandaag wordt in Ierland het referendum gehouden over het huwelijk van mensen van hetzelfde geslacht (homohuwelijk). De Ierse bevolking zal zich vandaag uitspreken. Het katholieke land gaat een historische dag tegemoet waarbij voor het eerst ter wereld in een referendum, democratisch over het homohuwelijk beslist zal worden.

Sinds 2010 mochten de homoseksuelen in Ierland al wettelijk samenwonen. Het nu voorgestelde amendement moet dat echter uitbreiden en heeft invloed op Artikel 41 van de grondwet waar volgende regel moet worden toegevoegd: ‘Het huwelijk kan volgens de wet gesloten worden tussen twee mensen zonder onderscheid op vlak van geslacht.’

Dat betekent dat wanneer een koppel van hetzelfde geslacht huwt, zij volgens de Ierse Constitutie identieke rechten hebben als bij huidige huwelijken tussen man en vrouw. Ik ben benieuwd of Ierland na vandaag aan de correcte kant van de geschiedenis staat.