Het gebeurt altijd onverwacht. Je zit in de auto of je loopt door de supermarkt en ineens klinkt dat bijzonder liedje. Een melodie die je jaren niet hebt gehoord, en in een fractie van een seconde ben je daar weer; op dat feestje; in die slaapkamer, met die persoon. Alsof je door een scheur in de tijd valt.

Nostalgie is wonderlijk. Het is geen gewone herinnering. Het is zintuiglijk en lijfelijk. Je voelt het in je buik, in je borst. Je ruikt de lucht van toen, hoort de stemmen weer. Te vaak doet het ook een beetje pijn.

Er zijn liedjes die voor mij als tijdmachines werken. Niet omdat ze muzikaal zo bijzonder zijn, maar omdat ze onlosmakelijk verbonden zijn met een periode uit mijn leven. Een zomer waarin verantwoordelijkheid een onbekend iets was, een avond waarop ik voor het eerst écht liefdesverdriet voelde, of de kindertijd waarin de wereld nog klein was en alles was zo makkelijk te begrijpen.

Wanneer zo’n lied speelt, komt het allemaal terug. Niet als een film, maar als een gevoel. Het is alsof je je jongere zelf even weer kunt aanraken. Alsof je mag kijken naar wie je toen was; hoopvol, onzeker, vol dromen. Dit kan prachtig zijn, maar ook schrijnend.

Nostalgie raakt wat voorbij is. Een tijd die niet meer terugkomt, en personen die veranderd zijn of er niet meer zijn. Een versie van jezelf die je misschien kwijt bent geraakt, en dat besef kan je overvallen met een soort zachte rouw. Niet rauw en heftig, maar dof en melancholisch. Zoals hartenpijn die je niet helemaal kunt plaatsen.

Toch zoek ik het soms ook bewust op. Dan speel ik die oude playlist af of blader door oude fotoboeken. Mensen houden van de bitterzoete smaak. Misschien omdat het ons laat voelen dat wat voorbij is, écht heeft bestaan. Dat we intens hebben geleefd, ook al was dat niet altijd makkelijk.

Ik denk dat nostalgie iets kostbaars is. Het is geen zwakte om terug te verlangen, of even stil te staan bij wat was. Het is juist een teken van verbondenheid. Met anderen. Met jezelf. Met de tijd.