DRAY BOSMA

Zaterdagochtend. Ik zit op mijn fiets, want ik ben van mening dat ik de afgelopen week ruim voldoende kilometers heb hardgelopen en heb daarom besloten een rondje over de dijk te fietsen. Om tien uur fiets ik langs de sportvelden in Muziekwijk. Het is er druk met naar parkeerplekzoekende automobilisten en hun kinderen in voetbal- of hockeytenue. Op het fietspad zijn ze druk en zenuwachtig in gesprek voor de wedstrijd of de training. Ik hoop dat ze op het sportveld meer bewust en alert zijn van hun omgeving, want op het fietspad zijn ze dat niet, en dan is zo’n wedstrijd snel gespeeld.

Wanneer ik tussen de verschillende voetbalvelden fiets hoor ik het fanatisme in de stemmen van de uitgelaten ouders en ik bedenk dat het voor zo’n kind hartstikke leuk moet zijn wanneer papa of mama zo fijn enthousiast meedoet met het voetbalspel. Dan weet je als kind dat je ouders er voor je zijn. Bijna rijd ik nog een enthousiaste ouder aan. Deze man heeft alleen aandacht voor het sportende kind op het voetbalveld en niet voor die oude fietser op het fietspad. De man is waarschijnlijk enorm geschrokken van de bijna aanrijding, want hij vergeet nog even sorry te zeggen.

Ik fiets verder over de Saxofoonweg, richting de Oostvaardersdijk. Ik heb nog even wind tegen, maar ik weet dat wanneer ik met mijn fiets op de dijk rijd, ik de wind mee heb. Er zijn werkzaamheden bij Almere-Pampus, want er zijn veel wegen afgesloten, waardoor het enorm druk is met autoverkeer op de weggetjes waar het anders zo landelijk rustig is. In Almere zijn er altijd wegwerkzaamheden en hierdoor ook veel omleidingsroutes. Ik heb er vandaag geen last van, ik kan via de gebruikelijke weg doorfietsen. In no time rijd ik met de wind in de rug over de dijk.

Het uitzicht op het grote watervlak van het IJmeer geeft me rust. Bij mij lost iedere vorm van stress op bij het zien van zoveel water. Het heeft er wellicht mee te maken dat ik ben opgegroeid in Den Helder, een stad omgeven door water. Een grote waterplas trekt aan mij als een magneet aan ijzer. Het zien van oneindig veel water is voor mij een soort van thuiskomen. Ik heb mooie wandelingen gemaakt in de Alpen en in de Pyreneeën, maar er is volgens mij geen berggebied op deze planeet die het voor mij wint van het aanzien van een grote waterplas.

Onderweg naar Den Helder zit ik in de trein dromerig uit het raam te kijken. Het landschap van Noord-Holland schiet troosteloos aan mij voorbij. Het is niet het landschap dat het somber maakt, het is de constante regen die deze ochtend aanhoudt. Gelukkig heb ik het nieuwe boek van Steve Cavanagh, Fifty Fifty, bij me. Het is het vijfde boek over Eddie Flynn, de voorheen oplichter, nu advocaat. Een aanrader. Vandaag ga ik op visite bij mijn moeder in het verzorgingshuis. Er is een evaluatiegesprek ingepland, waarbij ik aanwezig wil zijn. Mijn moeder woont er nu alweer een jaar, en ik ben benieuwd hoe het gaat. Daarbij wil ik niet dat alleen mijn zus, die in Den Helder woont, altijd als enig kind bij deze gesprekken aanwezig is.

Ik had vooraf met mijn zus afgesproken dat ze tegen het einde van mijn reis, het laatste stuk in de trein met me meereist naar de eindbestemming, en wanneer de oude herinneringen uit mijn jeugd helder worden, aangemoedigd door de herkenbare omgeving van vroeger, ontmoeten we elkaar in de trein. We stoten de ellebogen tegen elkaar als begroeting, en ik denk een glimlach achter haar mondkapje te herkennen. In Den Helder regent het nog steeds. Of constant. Wanneer we de trein de eindbestemming heeft bereikt (verder dan Den Helder Centraal rijdt deze niet) herken ik het weer van vroeg. Regen en vooral de harde wind.

Het is niet omdat ik al ruim twintig jaar niet meer in Den Helder woon dat ik tegenwoordig mijn geboortestad minder vind, maar er zijn veel leegstaande panden in het centrum, en het geeft mij een troosteloze uitstraling. Het regenachtige weer van deze ochtend klaart dit beeld niet op. Ik vind dat de stad steeds meer van de weinige glans verliest. Ik vind het jammer, want veel van mijn mooie en warme herinneringen uit mijn jeugd liggen vooral in deze stad. Onder de paraplu en diep in de capuchon verstopt wandelen mijn zus en ik door de Keizerstraat naar de Spoorstraat. Ondanks het naargeestige weer is het er druk in de winkelstraat. Ik probeer het niet eens te begrijpen.

Aan het einde van de Spoorstraat lopen we de Keizersgracht op, richting het verzorgingshuis van onze moeder. We stappen stevig door, want de regen, en de altijd aanhoudende wind van Den Helder, doet ons verlangen naar de warmte van onze moeder, maar vooral ook om binnen te zijn. Het is nog een paar minuten lopen voordat we binnen zijn. Eenmaal door de voordeur schrijf ik ons beiden eerst in (COVID-19) en lopen dan door naar de afdeling van onze moeder. Ze is blij verrast om ons te zien. Ze herkent me nog steeds, ondanks dat ik al een tijdje niet op visite ben geweest, en het evaluatiegesprek verloopt positief.

Het blijkt dat mama Bosma het ‘goed doet’ op de afdeling en ze blijkt ook een voorbeeldige bewoonster te zijn volgens de verzorgster. Mijn zus en ik zijn blij met deze mededeling. Er zijn het afgelopen jaar momenten geweest waarbij we minder vrolijk het tehuis hebben verlaten. Het officiële evaluatiegesprek, waarbij mijn moeder me iedere twee minuten vraagt of ik met de trein ben, en ik dit constant positief bevestig, komt na een uur keuvelend tot een einde. Aan het einde van het bezoek loopt onze moeder met ons mee tot aan de deur van het tehuis. Bij het afscheid belooft ze me dat ze voor de winter een sjaal voor mij heeft gebreid. Mijn hart voelt warm wanneer we buiten weer in de koude wind en aanhoudende regen staan.

Ik zit in de trein, onderweg naar huis, waarbij ik een gesprek van twee mannen oppik. Door het licht gemompel in de mondkapjes, kan ik het gesprek niet helemaal goed volgen, maar de man met de luidere stem volg ik nog wel. Ze hebben het over de evolutie van de mens, en ik denk dat het over de mens en COVID-19 gaat, maar ik heb het mis. Dit komt omdat het onderwerp ‘hedendaags weer’ steeds meer wordt verdrongen door het onderwerp ‘hedendaags corona’. De man met de luide stem heeft het over dat wij mensen door de evolutie minder goed bomen kunnen klimmen dan apen. ‘Dat verklaart veel,’ gniffel ik onverstaanbaar, binnensmonds. Veilig vanachter het mondkapje.

‘In de loop der tijd hebben we die vaardigheid verloren. Dat in bomen klimmen. Hiervoor hebben we andere dingen voor in de plaats gekregen,’ meldt hij zijn gesprekspartner. ‘Zo zijn onze lange apenarmen geëvolueerd in handige gereedschappen, waarmee we gebruiksartikelen en wapens kunnen maken.’
De man tegenover hem knikt geduldig. Uitdrukkingsloos, mede dankzij het mondmasker.
‘Het rechtop lopen,’ vervolgt hij. ‘Dat komt doordat het Afrikaanse landschap veranderde, een paar miljoen jaar geleden. Bossen werden savannes, en daar was het veiliger om rechtop te lopen. Met je kop boven het gras uit. Dan zie je wel een nijlpaard of olifant op afstand op je afkomen.’
Beiden grinniken vanachter hun masker. Ik kan het niet zien, of horen, maar dat vermoed ik.

‘En omdat we steeds minder lichaamsbeharing kregen, konden we ook langere afstanden lopen. Kilometers hardlopen zonder oververhit te raken met al dat bont op je lijf,’ verklaart de man in zijn monoloog. ‘Ze renden gewoon tot een reebok of, weet ik veel wat, uitgeput was en dan konden ze zo’n beest met een klap uitschakelen. Wist je niet, hè?’ vraagt de man. Zijn medereiziger schudt van nee.
‘Vervolgens groeide onze hersens, omdat we meer vlees gingen eten. Dat heeft met dierlijke vetten en eiwitten te maken. Het menselijk brein weegt zwaarder dan die van een chimpansee. Een dier wat veel op de mens lijkt. Hierdoor werden we slimmer dan alle andere dieren en wisten we zo de wereld te veroveren.’
De man knikt het hoofd. Hij wil benadrukken dat wat hij zegt, echt waar is.

Wanneer ik het station in Almere verlaat, denk ik onderweg naar huis nog aan het evolutieverhaal. Het klinkt geloofwaardig, maar de man zei het allemaal zo feitelijk en met poeha, dat ik twijfelde aan het verhaal.
Later lees ik een tijdschrift, dat bij thuiskomt op de mat lag, het geschreven evolutieverhaal die de man in de trein een half uur geleden brallend had voorgedragen aan zijn medereiziger.

De afgelopen dagen zijn we aardig op weg om Nederland op de kaart te zetten als een land met een tropisch klimaat. Waar we vroeger urenlang puffend op de achterbank van de auto naar het zuiden van Europa reden, volstaan we tegenwoordig met een wandeling naar de achtertuin. Lekker puffen op de tuinbank. Het geeft ons Nederlanders nu ook het temperamentvolle dat de zuidelijke Europeanen hebben.

Zo fietste ik van de week door het stadspark waarbij ik twee mevrouwen aansprak op het feit dat ze niet uitkeken bij het oversteken en ik bijna een kind van het gezelschap onder mijn voorband had liggen. In plaats van excuses of een verontschuldiging werd mij de huid volgescholden. Waar ik me mee bemoeide, werd met toegesnauwd. Ze waren duidelijk van mening dat ik hen beledigend had toegesproken.

‘Jullie zitten alleen maar naar jullie mobiel te kijken, in plaats van de omgeving,’ gaf ik als antwoord.
‘Welkom in twintig-twintig, dat is het tijdsbeeld tegenwoordig. Iedereen loopt met zijn mobieltje rond,’ werd mij wederom toegesnauwd.
‘Maar je moet niet je omgeving vergeten,’ antwoorde ik terug.
‘Je hoeft het niet zo chagrijnig te melden,’ zei de andere vrouw.
‘Ik merk het al,’ zei ik. ‘Het ligt natuurlijk weer aan een ander.’
Die opmerking was raak. Ik was de boeman, er was niets wat ik kon zeggen om ze te kalmeren.

‘Ondanks alles, dames, wens ik u een hele fijne dag toe,’ en ik maakte aanstalten om weer op mijn fiets verder te gaan.
‘U ook, maar misschien kunt voortaan niet meer zo chagrijnig reageren,’ werd me nog als tip meegegeven.
‘En een volgende keer kunnen jullie eens leren te incasseren,’ glimlachte ik terug.
Ik stapte op mijn fiets en liet de dames achter in het park.

Toen ik later de supermarkt uitliep, werd ik staande gehouden door een jongeman.
‘Meneer, mag ik u wat vragen?’ en stapte daarmee iets te close in mijn comfortzone.
Ik knikte hem toe. Je kan tenslotte niet boos op iedereen blijven.
‘Alles naar het zin, meneer?’ vroeg hij mij.
‘Kom maar met je echte vraag,’ ik had inmiddels wel door dat hij bij me zat te bedelen om geld.
‘Nou, u hoeft niet zo kortaf te doen,’ zei de jongeman. ‘Ik stel maar een vraag.’

Ik was er klaar mee. Ik vond het te warm om geduld te houden voor dit soort ongein.
‘Als je je vraag wilt stellen, moet je het nu doen, anders loop ik door,’ zei ik.
‘Heeft u misschien vijftig eurocent voor mij?’ was zijn vraag.
‘Joh, niemand heeft nog geld op zak. Alles is contactloos tegenwoordig!’
Zonder nog te wachten op een reactie ben ik licht geïrriteerd naar mijn fiets gelopen. Stomme hittegolf…

Af en toe raakt mijn collectie van whiskyflessen bijna op. Dan staat er nog een liter whisky in de kast, verdeeld over drie, vier of vijf flessen. Ik drink het incidenteel. Af en toe een glas whisky, verdund met bruisend bronwater. Ketterij! hoor ik de liefhebbers c.q. kenners al roepen. Ik leng het graag aan met wat bubbels. Ik kan hier enorm van genieten. Ik hou het bij één merk: Johnnie Walker. Alle kleuren labels heb ik wel in huis gehad. Behalve de blauwe, want een fles van label blauw gaat niet weg voor een bedrag onder de € 100,00.

Naast de diverse labels van Johnnie Walker staat er ook altijd een ander whiskymerk in de kast. Royal Lochnagar. Het is een whisky dat vlakbij Balmoral Castle (het buitenverblijf van de Engelse royals) in Schotland wordt gestookt. Ik heb daar ongeveer vijfentwintig jaar geleden met mijn vader de distilleerderij bezocht, waarna we aan het einde van de rondleiding een flinke fles Royal Lochnagar hebben aangeschaft. Diezelfde avond hebben we de fles soldaat gemaakt. Dus papa’s whisky, zoals ik het merk noem, staat altijd in de kast. Zo heeft mijn pa ook in de tegenwoordige tijd een betekenis in mijn leven.

Nu de collectie in de kast steeds minder werd ben ik me gaan oriënteren in de diverse labels die Johnnie Walker aanbiedt, want naast de primaire merkenkleuren biedt het merk ook diverse Blenders Batch-smaken aan. Het zijn die whisky’s met een iets ander kleurtje en een extra geurtje, en andersom. Zo heb ik dit keer gekozen voor de Rum Cask Finish. De naam verraadt het al; deze whisky heeft mogen rijpen in de vaten waarin voorheen Caribische rum werd bewaard. Een kaartje aan de fles geeft die extra informatie.

‘Deze heerlijk soepele whisky is het resultaat van een reeks experimenten om Scotch zorgvuldig af te werken in vaten die voorheen Caribische rum bevatten,’ waar de whiskyblender op de achterzijde persoonlijk verder gaat. ‘Als mixer raak ik opgewonden op zoek naar smaakmogelijkheden op verschillende plaatsen. Vele jaren geleden begon ik na te denken over wat we zouden kunnen doen met Scotch-smaken, als we whisky zouden afmaken in vaten die eerder waren gebruikt om Caribische rum te laten rijpen.’

Door zijn ervaring met zowel rum als whisky begon whiskyblender Chris Clark te experimenteren met verschillende vaten, verschillende soorten van rum en verschillende melanges. Deze reis fascineerde hem, meldt hij op het kaartje. Het resultaat is Johnnie Walker’s Blenders Batch Rum Cask Finish. Een soepele, pittige en zoet gemengde Scotch, die gebruik maakt van de Whisky’s van zorgvuldig geselecteerde distilleerderijen uit Speyside en de lowlands van Schotland. Dit belooft wat voor vanavond wanneer ik de nieuwe fles zal openen.