universum – Dray Bosma

Het heelal is groot. Niet gewoon groot, maar zó groot dat je er geen begin of einde aan kunt denken. Een ruimte waarin alles verdwijnt: geluid, tijd, wijzelf. Als je er te lang over nadenkt, wordt het bijna belachelijk. Zo veel leegte, zo veel afstand, zo veel stilte dat stilte eigenlijk geen goed woord meer is. Af en toe komt er iets uit die leegte tevoorschijn, alsof het ons eraan wil herinneren dat we er maar een fractie van begrijpen. Een vriendelijk duwtje, een zacht klopje op de deur van het menselijk besef: kijk, er is meer dan wat je met een blote telescoop kunt zien.

Zoals de kleine bezoeker die nu onderweg is naar ons zonnestelsel: 3I/ATLAS, een interstellair object dat slechts heel even langskomt. Het is een passant uit een sfeer die wij alleen in theorie kennen. Het komt van ver, uit een leegte die wij ons nauwelijks kunnen voorstellen, en volgt een hyperbolische baan: even langskomen, kijken, en weer vertrekken. Wetenschappers meten wat ze kunnen. Ze houden het nuchter. CO₂, wat water en stof. Geen drama, geen romantiek. Maar dat maakt het niet minder indrukwekkend. Juist dat feitelijke heeft iets geruststellends én overweldigends tegelijk. Het is een bezoeker die ons herinnert aan de uitgestrektheid van het universum, aan het simpele maar onontkoombare feit dat er iets bestaat dat groter is dan wijzelf, groter dan al onze zorgen, plannen en agenda’s bij elkaar.

Het doet me denken aan mijn eerste hemelbelevenis: de komeet Bennett, die ik als jongetje in Den Helder móést zien. Die avond leek de lucht groter en stiller dan normaal. Samen met andere nieuwsgierige bewoners liepen we de dijk op. Het voelde bijna plechtig, alsof we naar een belangrijke afspraak gingen. Boven ons hing Bennett, een wazig vlekje dat nauwelijks helder was, maar juist daardoor een magische, futuristische en licht onheilspellende uitstraling had. De wind trok aan onze jassen, de zee ruiste zacht, en even leek alles stil te staan. Voor een kind voelt zo’n moment alsof de wereld openklapt.

Nu hoeft niemand nog de dijk op. De wereld is klein geworden. We volgen kometen live, ingezoomd, vanuit onze woonkamer. En toch: een bezoeker als 3I/ATLAS maakt die wereld ineens weer groot. Misschien is dat wel het mooiste. Hoe dichtbij alles lijkt, een komeet fluistert altijd hetzelfde: de mens is klein, tijdelijk, en onderdeel van iets dat oneindig groter is. Het universum volgt zijn eigen ritme.

Altijd ben ik gefascineerd geweest door de mysteries van het universum. Het heelal is een wonderen iets, en hoe meer er ontdekt wordt, hoe meer er vragen opduiken. Afgelopen weekend was er een bijzonder fenomeen in het nieuws: Chorus waves.

Chorus waves zijn radiosignalen die in de ruimte worden opgepikt en die klinken als een soort vogelgetjilp. Wetenschappers zijn al jarenlang bezig om deze vreemde geluiden te bestuderen, maar de oorsprong ervan blijft een raadsel. Ze zijn meestal te vinden in de ‘Van Allen-stralinggordels’ rond de aarde, maar ook verder weg in het heelal zijn ze waargenomen.

Het meest intrigerende aan deze chorus waves is natuurlijk de vraag: wat veroorzaakt ze? Sommige mensen speculeren dat het signalen zijn van buitenaardse beschavingen die proberen contact met ons op te nemen. Het is een verleidelijk idee, maar de wetenschap is er nog niet in geslaagd om bewijs te vinden voor deze theorie.

De meest waarschijnlijke verklaring is dat chorus waves ontstaan door interacties tussen geladen deeltjes in het aardmagnetisch veld. Wanneer deze deeltjes versnellen, zenden ze radiogolven uit die we op aarde kunnen opvangen. Het is een beetje zoals het geluid dat ontstaat wanneer je een steen gooit in een vijver: de rimpels die zich verspreiden over het wateroppervlak zijn vergelijkbaar met de radiogolven die door de geladen deeltjes worden uitgezonden.

Hoewel de wetenschap steeds dichter bij een definitieve verklaring komt, blijft het raadsel van de chorus waves fascinerend. Het is een herinnering aan hoe weinig we eigenlijk weten over het universum en hoe veel er nog te ontdekken valt. En wie weet, misschien ontdekken we ooit dat we niet alleen zijn in het heelal. Tot die tijd blijven we luisteren naar het kosmische geluid en vragen we ons af wat het gekwetter ons te vertellen heeft.