We zitten nog maar een week in de zomermaand juni en via social media krijg ik al de eerste vakantiefoto’s van mijn sociale mediavrienden voorgeschoteld. Een buurmeisje van vroeger uit Den Helder is op rondreis door Ierland en een oud-collega uit Almere viert haar wandelvakantie in Engeland. Ik geniet daarvan. De vakantiepret van mijn Facebookvrienden. Ik vind het leuk dat ik in mijn fantasie toch mee ben op vakantie. Dat gevoel kent je vast ook wel. Het fantaseren van het op reis zijn. Je bent niet zo zeer met het reisgezelschap op stap, maar je plaatst jezelf met gemak in de bijna jaloersmakende vakantiekiekjes. Heerlijk.
Wanneer jezelf op vakantie bent is dat toch anders. Teleurstellend bijna. Je wilt de mooiste dingen zien. Attracties bezoeken om vooral herinneringen te creëren. Dat wordt tegengewerkt door de toeristen die altijd in de weg staan. Na ruim een uur door het Louvre, in Parijs te hebben gewandeld om de Mona Lisa van DaVinci te bewonderen sta je tussen honderd anderen op je tenen om een stukje van dat verdomde kleine schilderij te zien. Of op de trappen van Park Güell in Barcelona, met de kleurrijke hagedis. Alles wat je op foto’s terugziet zijn hoofden en armen van toeristen en wazige fragmenten van bontgekleurde mozaïeksteentjes.
Mijn foto van de Mona Lisa in het Louvre heeft meer weg van een grote indoor demonstratie, waarbij veel aanwezigen een selfie maken, en de foto van de mozaïekstenen op de trappen van Park Güell lijkt alsof deze is gemaakt in een drukbezochte badkamer. Ja, daar maak je geen Facebookvrienden jaloers mee. Toch zijn het niet alleen de mislukte foto’s. Soms is het de omgeving die tegenvalt. Piccadilly Circus was mij niet onbekend. Ik had er genoeg afbeeldingen van gezien. Tijdens een stedentrip in Londen waar we vanuit de metro bij het plein, de grond uitstapten, schrok ik van het groot aantal toeristen, maar vooral van hoe klein het plein is. Ik kreeg spontaan een claustrofobisch gevoel.
Door foto’s van toeristische trekpleisters te bekijken creëer je verwachtingen. Zo heb ik schitterende tempels in Egypte mogen bezoeken, en bewonderen. Precies als op de afbeeldingen in de reisgidsen, televisieprogramma’s en het internet. Door de afwezigheid van veel toeristen in het Noord-Afrikaanse land in 2012 konden we wel mooie foto’s maken. Maar wat we niet op de gevoelige geheugenkaart vastlegt zijn de foto’s van de omgeving. Wat je niet op de bekende foto’s ziet, zie je daar wel op de bewuste plek zelf. Een schitterend uitzicht op een sfinx, en een afschuwelijk beeld achter je rug, van een vuilnisbelt waar kinderen doorheen lopen te struinen, op zoek naar mooie of eetbare voorwerpen. Dat zijn de herinneringen waar je geen foto’s voor nodig hebt.
DRAY BOSMA 