Ik had laatst mijn moeder aan de telefoon en ineens kwam ze met de mededeling dat ze met dodenherdenking het liefst alleen wil zijn. Zo out of the blue. Ze heeft voor vanavond geen behoefte aan mensen over de vloer. Mijn moeder woont zelfstandig. Ze heeft thuiszorg en mijn 2 zussen delen dezelfde vier cijfers van haar postcode, dus ze wonen vlakbij. Veel mensen zal mijn moeder vanavond rond de klok van 8 uur niet voor de deur hebben staan, maar ze wilde toch even kwijt dat ze vanavond alleen wil zijn.
Ze vertelt me over haar oudere broer die nooit is teruggekomen uit de Tweede Wereldoorlog. Alles wat ze weet is dat hij op oudejaarsavond van 1944 op 20-jarige leeftijd is overleden in het concentratiekamp te Neuengamme. Het was de eerste keer dat ze haar vader, mijn opa, heeft zien huilen. Ze weet mij, met dezelfde overtuiging als vroeger, te melden dat mijn opa de dag nadat hij het nieuws mocht vernemen met grijze haren is wakker geworden. Je maakt mijn moeder niet meer wijs dat persoonlijke stress geen invloed heeft op het lichamelijke omhulsel.
Ik ken het verhaal van de in de oorlog gestorven oom al sinds mijn kinderjaren. Net als de andere verhalen die mijn ouders zelf als kinderen hebben meegemaakt. Verhalen over mijn moeder die met een zus tijdens de winter door de sneeuw op de fiets met touwbanden een kleine 30 kilometer moest afleggen voor melk, en mijn vader die door zijn brutaliteit (door op de daken te lopen) door de nazi’s werd beschoten. Het zijn gebeurtenissen uit de jeugd van mijn ouders. Zo zijn er natuurlijk meer verhalen die zijn verteld zijn en nog steeds worden gedeeld.
Vanavond ben ik, ondanks alle ellende die nog steeds in de wereld gebeurt, wél 2 minuten stil. Ik herdenk alle oorlogsslachtoffers. Ook zal ik even aan mijn moeder denken, voor wie net als iedereen de oorlog lang geleden is, maar nog wel altijd aanwezig. Via de website van de Stichting Vriendenkring Neuengamme kreeg ik meer informatie over de laatste maanden van mijn oom Sjouke. Het is mogelijk om op de website achtergrondinformatie over de gevangen van het concentratiekamp in te voeren. Gelukkig zie ik mijn moeder aanstaande zondag weer. Op Moederdag. Ik wil informatie over mijn oom op zijn pagina delen, zodat ook hij nooit vergeten zal worden.
DRAY BOSMA 