DRAY BOSMA

De mondkapjesplicht die nu van kracht is doet iets met de mensen. Er zijn veel mensen die braaf het mondkapje dragen en een groep die het mondkapje als een muilkorf zien. ‘Schijnveiligheid!’ roepen ze tegen wie het maar wil horen. Vaak tegen elkaar, maar vooral in de stilte van een toetsenbord. Heel veel mensen dragen een mondkapje, maar zonder erbij na te denken. Die dragen het als accessoire. Onder de kin. Van enkelen vermoed ik dat ze hiermee een flinke onderkin maskeren, maar doen dan alsof het onderkin-camouflage-kapje de latest fashion is. Liever kom ik deze rebellen niet tegen en blijf ik met genoegen thuis, maar soms moet je er even uit.

Zo staat er bij de slager in Almere-Stad een mevrouw op corona-verantwoorde afstand naast me. Niets bijzonders, want dat gebeurt wel vaker in een winkel. Er was niets bijzonders aan deze mevrouw. Dit zeg ik niet om onaardig te zijn, maar ze zag er alledaags uit, met haar niet-medisch mondkapje. Wat haar wel opmerkelijk maakte was haar parfum. Ik weet niet welk merk het was, maar de geur bracht me terug naar de basisschool van jaren geleden. Het was hetzelfde luchtje dat mijn lerares, juffrouw Kapitein, uit de eerste klas (groep drie) droeg. Een niet onwelriekende parfum, een beetje weeïg en herkenbaar genoeg om me weer terug te brengen naar de Torpschool in Den Helder van de vorige eeuw.

Een professor waarvan de naam me nu is ontschoten, alsmede de expertise waarin hij deskundig was, heeft het ooit een heel mooi gezegd: ‘Ruiken is tot op de dag van vandaag de enige manier om te kunnen tijdreizen. Wanneer een specifieke geur je neus bereikt kan je ineens een ervaring of een moment herbeleven, alsof je in de tijd terug bent gegaan.’ Men beweert dat deze geurervaring sterker werkt dan beelden op foto of film kunnen zijn.

Op mijn werk in Nieuwegein, jaren geleden, was in het gebouw een trappenhuis waar dagelijks een andere geur aanwezig was. Dan heb ik het niet over etensluchten, maar echte flashbacks naar de momenten van weleer. Zo werd ik op een dag in het trappenhuis teruggebracht naar de kleuterschool, waar het toilet vroeger een aanhoudend vochtprobleem had. Op een andere dag hing er een lucht die me katapulteerde naar het oude verenigingsgebouw van de scoutingvereniging ‘Jutters Willemsoord’ in mijn oude woonwijk De Schooten. Als tienjarige jongen heb ik daar fantastische herinneringen opgedaan. Het oude gebouw had een specifieke, oude geur. Een combinatie van verweerd hout en een ouderwetse linoleumvloer.

Het is toch interessant dat je naar aanleiding van het ruiken van een geuren terug kunt gaan naar een moment eerder in je leven. Het heeft iets bijzonders en is voor mij totaal anders dan het opnieuw bekijken van oude beelden. Deze helpen je de dingen herinneren, maar een geur laat je het moment herbeleven. Soms verlang ik nog wel eens naar dat oude trappenhuis in Nieuwegein dat me vaak liet tijdreizen.